BMW R51/3 tijdcapsule
Enige tijd geleden was er hier in de werkplaats een BMW R51/3 die grotendeels origineel was. Kenners zien direct dat de buddyseat niet op dit type hoort maar die werd vaak als upgrade voor het zweefzadel gemonteerd. Het was toen de mode en men vond dat zo’n motor er dan moderner uitzag. Datzelfde geldt voor de valbeugels rond de cilinders en de cilinderkoppen. Als accessoire gemonteerd om de motor een robuuster uiterlijk te geven. Maar waar het hier om gaat zijn de BMW biezen.
Vele meningen
De BMW biezen zijn altijd onderwerp van gesprek want iedereen heeft een mening over hoe die eruit zouden moeten zien. Het is daarom erg interessant om een niet gerestaureerde motorfiets eens was uitgebreider te kunnen bekijken. Want veel van de motoren die wij hier zien hebben een of meerdere ‘restauraties’ achter de rug. Originele details zijn dan verdwenen. Vandaar dat we even rechtop gingen zitten toen deze kans zich voordeed.
Ambachtelijk strepen trekken is een zeldzaam beroep. In vroeger tijden waren het vooral vrouwen in de BMW-fabrieken die de biezen op de tanks en spatborden trokken. Tussen het praten door deden ze dat dan even waardoor het leek of het een eenvoudig klusje was. Wie die het ook erg makkelijk laat lijken zijn deze mannen die in de Royal Enfield fabriek in no-time diverse tanks van dikke biezen voorzien.
BMW biezen
Hieronder de foto’s van de BMW op de foto hierboven. Er is duidelijk op te zien dat de BMW biezen handgetrokken zijn. Hier en daar is goed te zien dat de dikte van de lijnen niet constant zijn en ook de afstand tussen de lijnen wisselt nog al eens. Maar hoe dan ook, het is een aardige referentie van hoe het bedoeld is. Op enkele foto’s zijn in de zwarte verf kwaststrepen te zien. Het lijkt er op dat de tank ooit eens op verschillende plekken bij gewerkt is. Maar goed, het is een echte tijdcapsule die een goed beeld geeft van hoe er in die tijd gebiesd werd. Nu is het vaak hoe strakker hoe beter en dat zelfde geldt voor de afwerking van de verflagen op spatborden en tank.
Zo deed de fabriek het
Het filmpje is een fragment uit een film die in 1975 in de BMW fabriek in Berlijn gemaakt is.
Het lijkt of de Duitse dames met keukenschort zonder moeite de biezen op de een tank zetten. Uit een pot verf even de kwast op een metaalplaat voorsmeren en dan op de tank.
In rap tempo gaat het met een op het eerste gezicht weinig geavanceerde sleepkwast uit hand op de tank. Prachtig om te zien.
Doel is heilig
Opvallend is dat het filmpje de slordige striping van de BMW R51/3 op de bovenstaande foto’s bevestigt. De biezen gaan er zo uit de losse pols op en in de film is duidelijk te zien dat de afstand tussen de lijnen flink varieert. Dus een zo origineel mogelijke restauratie heeft biezen die met de hand getrokken zijn en ze hoeven niet super strak te zijn.
Tegenwoordig zijn hand getrokken biezen vaak zo strak en homogeen, dat ze bijna gespoten lijken. Bovendien zie je ook vaak biezen onder de blanke lak zitten waarmee de tank is beschermd. Wie originaliteit nastreeft zal dat niet willen en kiest voor enkelvoudige lak en de lange kwast voor de biezen.
Maar er is natuurlijk niets op tegen om het lakwerk en de biezen beter en mooier te maken dan in de 50-er, 60-er en 70-er mogelijk was. Het is allemaal een kwestie van het resultaat dat met een restauratie wordt nagestreefd.
De fabriek plakte ook
Op de BMW R90s Daytona Orange zette de fabriek met de kwast de deels dubbele rode biezen op de motorfiets. Daarna werd dit alles met een blanke lak afgedekt.
Anders was dat op de R90s Rauchsilber zoals hier op de foto. Want de goudverf die de fabriek hier gebruikte bleek de blanke lak aan te tasten. Er is toen gekozen om een enkele gouden bies te plakken en daarna de blanke lak aan te brengen.
Dit alles is terug te vinden in ‘BMW Boxer Die Zweiventil-Twins 1969-1996’ (ISBN 978-3-613-03880-6) waarin gegevens uit de BMW fabrieksarchief zijn verwerkt.
Bekijk ook de folder.
Een nog originele R90s in Rauchsilber
Recent hadden we hier in de werkplaats een originele BMW R90s in Rauchsilber uit 1973. De motorfiets was nog in verrassend originele staat. Alle lakdelen behalve het S-kuipje waren nog in de originele lak zoals de motor de BMW-fabriek verliet. Zelfs de stickers op het achterspatbord waren nog origineel. Dat gaf mooi de gelegenheid om eens te controleren of de biezen inderdaad geplakt vinylband zijn in plaats van handgeschilderd. Op de onderste foto is mooi te zien dat het inderdaad geplakte biezen zijn. De uiteinden zijn vierkant en bij de tank zie je dat de tape ‘om het hoekje’ is gevouwen.
De R90s is hier voor restaureren van het frame. De lak die daar op zit is volkomen op. over het hele oppervlak is de lak geribbeld en dat doet afbreuk aan deze prachtige machine. Hij wordt aan de hand van foto’s weer exact zo geassembleerd zoals hij voorheen in elkaar zat.
Hoe breed zijn BMW biezen?
Een tijdje geleden hebben we hier een BMW R60/7 gerestaureerd. Deze BMW R60/7 was nog steeds in bezit van de eerste eigenaar en die wilde een totale restauratie. Helaas was de originele Burnt Orange kleur niet meer zo fris. De BMW biezen waren niet meer duidelijk te zien en ook flink doorgesleten. Alle lakdelen van de motorfiets zijn overgespoten en opnieuw gebiesd. Voordat de onderdelen naar de spuiter gingen zijn de biezen gefotografeerd en opgemeten.
De breedte van de biezen varieert op deze motor voor de dikke bies van 4 tot 6 mm. De dunne bies varieert van 1,5 tot 2,5 mm. De afstand tussen de biezen is gemeten en varieert van 3 tot 6 mm. Dat wisselt dus nog al. Op de foto hieronder is dat goed te zien.
Ook de BMW biezen van de BMW R75/6 die hier gerestaureerd is zijn nogal wisselend in dikte. En de kwastaanzetten zijn goed te zien. Hier varieert de dikte van de biezen en de tussenruimte eveneens sterk. De waarden komen overeen met wat hierboven genoemd is.
R60/7 Burnt Orange
De BMW biezen op de Burnt Orange lak zijn goudkleurig. Op de foto is goed te zien dat de tussenruimte aan de voorzijde heel anders is dan aan de onderzijde.
Het was bij deze restauratie jammer om te zien dat de lak niet in betere conditie was. We hadden het graag origineel gehouden maar wel met nieuwe biezen. Nu is alles vernieuwd.
Enkele BMW biezen
De originele streep-7 serie die we hier gezien hebben had op de tank de kenmerkende dubbele BMW biezen maar op het spatbord zaten enkele biezen.
Ook op de steerp-6 modellen die we hier gezien hebben (zoals de R90s) hadden een enkele bies op de spatborden. Deze bies had dezelfde dikte als de dikke bies op de tank.
Opvallend om te zien is dat de Monza blauwe BMW R75/6 die ook uit de streep-6 serie komt, wel een dubbele bies op de spatborden en tank heeft, maar weer niet op de originele optionele s-kuip.
Niet zo nauwkeurig
De detailfoto’s van de biezen op de Burnt Orange tank laten heel duidelijk de kwastaanzetten zien. Vooral aan de onderste biezen is dat goed te zien. Een mooi voorbeeld van handwerk.
R75/6 Monza blauw
De BMW biezen die de fabriek op de Monza blauwe BMW R75/6 heeft aangebracht zijn verre van netjes. De dunne bies is hier en daar nauwelijks anders dan de dikke bies. Ook is de tussenruimte weer heel verschillend.
Mooi zijn ook hier weer de kwastaanzetten te zien waar begonnen en gestopt is met het trekken van de biezen.
Kijk ook eens op de pagina met BMW restauraties
Ik heb 2 BMW R 60:6 dienst voor spatborden die opnieuw zijn gespoten en waar het biezenwerk er nog op moet, wat kan dat bij benadering kosten ??