BMW R50/2 restauratie. Beter dan nieuw

Carburateur geplaatst

De carburateurs zitten weer op de motor. De instelling voor de luchtregelschroeven en de stationairtoerentalschroeven zijn volgens de voorschriften in de basisafstelling gezet.  

Het is nu een kwestie van de motor voor de eerste keer starten en de fijnafregeling met doorstroommeters maken. 

Na afstelling loopt de BMW R50/2 prachtig rond en na het proefrijden en bijregelen van wat zaken is hij klaar voor gebruik. Nu weer terug naar de eigenaar.

Schroefdraad revisie 

De fijne schroefdraad in de carburateur voor sproeiers en stelschroeven raakt na verloop van tijd geoxideerd. Daarom frissen we de schroefdraad op met een tap.

Kabelsapnners, luchtregelschroeven en sproeiers draaien dan weer soepel en dat maakt het afstellen een stuk gemakkelijker.

Tupfer gaatje boren

De vlotterduwpen, of tupfer zoals BMW dit onderdeel noemt, zit in de vlotterkamerdeksel. Hiermee duw je de vlotter omlaag om meer benzine in de carburateur te hebben tijdens het starten van de motor. 

Deze tupfer blijft op z’n plek door een vervorming in de steel. Na verzinken moet hij weer op z’n plek gehouden worden en dat gaat in dit geval door een 1mm gaatje in de steel te boren en er een borgpennetje door te buigen. 

In tip-top conditie 

De snelheidsmeter ziet er weer prachtig uit met een nieuw glas, pakking, chromenring en teller binnenring.

Net als de overige onderdelen. Het chroom is vernieuwd, de tankdop is nieuw en de zwarte lak geeft een prachtig contrast.

Tot in de details

Zo op het eerste gezicht niks aan te zien. Schokbreker, vooras en spatbord bevestiging. Maar het zit in de details. Ale stalen bouten zijn vervangen door rvs bevestigingsmiddelen.

Maar de koppen van deze bouten die normaal de fabricage aanduiding hebben zijn glad gedraaid. Is niet origineel, net als het rvs, maar het geeft de eigenaar een goed gevoel als hij er naar kijkt. Niks mis mee!

Terug naar origineel 

De benzinekraan die op de BMW R50/2 zat was van een later type. Nu zit er weer de juiste kraan op. Ook het luchtfilter is weer zoals het hoort. Ooit was het mechanisme van de choke rood gespoten, net als de onderste delen van de achterschokbrekers.

Nu is het weer grijs zoals uit de fabriek. Het chromen luchtfilter was nog in perfecte staat. Alleen grondig oppoetsen was genoeg.

Chromen luchtfilters werden ooit als luxe optie gemonteerd.

De koffer kan er op

De BMW R50/2 heeft weer een optionele en originele Denfeld bagagedrager. Die heeft er ooit al op gezeten maar is bij een eerdere restauratie niet weer gemonteerd.

Datzelfde geldt voor de buddyseat. Dat is te zien op één van de eerste foto’s onderaan deze pagina.

Denfeld bagagedrager

De optionele bagagedrager is weer gemonteerd. Ook hier alle bouten vervangen voor rvs exemplaren en alle moeren vervangen voor rvs dopmoeren.   

De kenner heeft natuurlijk al lang gezien dat de Denfeld typeplaatjes ontbreken. Die zijn in bestelling en zitten er bij aflevering natuurlijk op.

Sticker restauratie

De BMW R50/2 is in 1965 nieuw door Henny van Donkelaar uit Hilversum geleverd. De originele dealersticker zat nog op het achterlicht. Om deze originele sticker te behouden moest er een vervanger komen voor op het nieuwe achterlicht. 

Deze stickers zijn niet meer te krijgen en dus is er een nagemaakt inclusief patina. Nu zit de sticker goed beschermd onder de blanke lak en zal niet snel beschadigen.

Koplamp klinken

Op een van de eerdere foto’s was dit onderdeel ook te zien. Het was toen samen met de koplamp zwart gespoten.  

Hier halen we de onderdelen eraf, worden ze opnieuw verzinkt en vervolgens weer in de gepoedercoate koplamp geklonken.

Het zijn details, maar het is net als het origineel.

Koplamp onderdelen

De koplamp is compleet gedemonteerd. Ook de aangeklonken onderdelen zijn verwijderd om opnieuw te worden glansverzinkt. 

De lamphouder voor de vrijstand- en bijladingslamp is nieuw, de kilometerteller is vernieuwd en de rest zijn oude onderdelen die al op de motor zaten. 

Samengebouwd ziet dat er straks weer nieuw uit.

Snelheidsmeter 

De snelheidsmeter kon wel een opfrisbeurt gebruiken. De binnenrand is bruin geworden en het glas is beschadigd.   

Met een nieuwe binnenring, glas, pakking en chroomrand is hij weer prima inzetbaar.

Carburateurs gevlakt

Op de foto met het grijze middenstuk kun je goed zien dat rond de schroefgaten de flens al vlak is. Het grijze gedeelte kan nog lucht doorlaten. Er moet verder gevlakt worden.

De lichtgrijze glanzende flens is zoals het moet zijn. Het hele vlak draagt nu op de pakking en zal een goede afdichting geven.

Carburateurs vlakken

Na verloop van tijd en door iets te hard aantrekken zijn de flenzen van de carburateurs niet meer vlak. Er kan dan valse lucht worden aangezogen tussen de flens en de cilinderkop en daardoor gaat de motor minder goed lopen.

Op de ene foto de flens zoals hij was en de andere foto laat het begin van het vlakken zien.

Nieuw en oud

Een nieuwe rvs-uitlaatdemper, een nieuwe achterband met oud profiel. Oud maar wel vernieuwd is de cardan en dat geldt ook voor de velg. Nieuwe rvs-spaken en een prachtig zwart gepoedercoat frame. 

Nu het elektrische systeem afmonteren en de rest afbouwen. De verwachtingen zijn hooggespannen!

RVS uitlaatsysteem

Naar aanleiding van ervaringen bij een andere restauratie hier is gekozen voor een rvs-uitlaatsysteem. Bij die restauratie is de 20 jaar oude rvs-uitlaat opnieuw gepolijst en was weer net zo mooi als nieuw.

Omdat deze BMW R50/2 bedoeld is om na restauratie nog lang in de familie van de eigenaar te blijven is ook hier een rvs-uitlaat gemonteerd.

Inmiddels zit het motorblok in het frame en zijn ook de cilinderkoppen gemonteerd. Het wordt al wat.

Voorrem nieuw

Alles lijkt nieuw, maar het zijn allemaal de originele onderdelen. De veren en andere onderdelen zijn gestraald en opnieuw verzinkt. De remschoenen zijn gestraald en hebben nog voldoende voering om nog even mee te kunnen. Geen reden om ze te vernieuwen dus.

Contactslot monteren

Het contactslot op BMW’s van dit type en modellen hiervoor is van een bijzondere constructie. Het zit als losse onderdelen samengebouwd in de koplamp. 

Alles wordt met vier omgebogen lipjes vastgezet aan de koplamp. Dit kan alleen met een stukje speciaal gereedschap. Daarmee hou je alle onderdelen op de juiste plaats en kunnen de metalen lipjes omgebogen worden.

Wielen spaken

De originele velgen zijn opnieuw verchroomd en de spaken zijn van rvs. De naaf is nat gestraald en de lagers zijn gecontroleerd.

De wielen kunnen zo weer strak en recht in elkaar gezet worden. Band erom, wiel balanceren en aan de motor monteren. .

Dynamo en ontsteking

Een nieuwe hoogspanningsspoel is bijna altijd noodzaak. Door veroudering van de isolatie is met name bij lagere toerentallen en starten de vonk zwak. De nieuwe spoelen zijn van veel betere kwaliteit dan de originele en geven een geweldige vonk.

Van belang is natuurlijk ook dat de magneet nog sterk genoeg is en dat de condensator vernieuwd wordt. 

Ander punt van aandacht is de vervroeger. Vaak heeft dit mechanische onderdeel te veel speling en dat geeft een constant wisselend ontstekingstijdstip. Ook dit onderdeel is weer nieuw te krijgen.

BMW R50/2 opbouw

De opbouw is gestart. De voorvork is gemonteerd en heeft de juiste speling in de swingarm. De voorschokbrekers hebben nieuwe aluminium hulzen en het schokdemper gedeelte is vervangen. 

De cardan en de achterbrug zitten weer in het frame gemonteerd. Ook de schokbrekers achter zijn met nieuw verchroomde kappen geassembleerd en aan het frame gemonteerd.

Geboord, gehoond

Zo langzamerhand wordt het een heel verschil tussen de oude en de nieuwe staat van het BMW R50/2 motorblok. 

De cilinders zijn geboord en gehoond, nieuwe zuigers zijn gemonteerd, en de cilinders zijn zwart gespoten. Tijd om de cilinderkoppen te monteren.

BMW R50/2 drukgroep

De drukgroep en koppelingsplaat waren erg versleten. Gelukkig zijn deze onderdelen nieuw nog goed verkrijgbaar. Het resultaat zal een goed werkende koppeling zijn die soepel aangrijpt.

Demontage cardan

Ondertussen is ook de cardan gedemonteerd. Als alle aluminium delen van de motor nat gestraald worden kan het cardanhuis niet overgeslagen worden.  

Dat geeft meteen de mogelijkheid om de lagers in de cardan te checken en de keerringen en pakkingen te vervangen. 

Distributie nieuw

Hier zijn alle problemen met de distributie opgelost. De nieuwe verbeterde tandwielenset is gemonteerd en alles is schoongemaakt. Nieuwe krukaslagers zijn gemonteerd en de axiale speling van de krukas is gecontroleerd.

Een belangrijk punt in de restauratie. Het distributiedeksel kan er nu op en dan kan het motorblok in het frame om verder afgebouwd te worden. 

R50/2 versnellingsbak

De BMW R50/2 versnellingsbak is vuil. Alle tandwielen moeten schoongemaakt worden en hier en daar moet een nieuw lager gemonteerd worden. 

De behuizing wordt net als alle andere aluminium delen nat gestraald.

Betere carterventilatie

De originele carterventilatieschijf heeft losse pennetjes. Dat is op de foto te zien. Die losse pennetjes kunnen voor serieuze problemen zorgen. Vandaar dat er een verbeterde versie is uitgebracht met aangegoten nokken.

Voor de update is ook een ander nokkenastandwiel nodig. Het verschil zit ‘m in het ontbreken van de kleine gaatjes voor de pennetjes. De nokken passen nu in de grote gaten.

Nokkenas slijtage

Na demontage van de nokkenas bleek deze zwaar ingesleten. Op de foto is dat duidelijk zichtbaar. Het hoe en waarom is nog even onduidelijk maar de nokkenas is er wel onbruikbaar door geworden. 

Gelukkig was er nog een originele New Old Stock nokkenas te krijgen.

BMW R50/2 Carter

Deze foto heeft niet veel uitleg nodig. Links het BMW R50/2 carter na stralen en rechts zoals het was.  

Het kost wat tijd, maar dan heb je ook wat.

BMW R50/2 lagertrekker

Het achterste krukaslager zit strak tegen de olieslingerplaat gemonteerd. Daardoor ligt het lager iets dieper en past er geen normale lagertrekker tussen om het lager te verwijderen.

Eén van de vele eigen gereedschappen die BMW heeft laten ontwikkelen zit ook een  lagertrekker die speciaal hiervoor bedoeld is.

Zo ziet de Matra 282 lagertrekker er uit.

Tandwiel Trouble

De fabricage van het carter gaat niet zonder toleranties. Om die variaties op te heffen zijn er verschillende tandwielsets voor krukas- en nokkenastandwiel verkrijgbaar. Deze tandwiel sets horen bij elkaar en krijgen een gelijk nummer. 

Bij deze BMW is er al eens het één en ander gewisseld. Het krukas tandwiel heeft +2 terwijl het nokkenastandwiel -4 heeft ingegraveerd. 

Niet optimaal en deze afwijking is nu door een passende set vervangen.  

Big-end vervuiling

De slingerplaten vangen door de centrifugale kracht het bezinksel in de olie. Maar op een gegeven moment zijn ze verzadigd. Eigenlijk moet daarom het motorblok zo nu en dan gedemonteerd worden om ze schoon te maken.

Zijn ze verzadigd, dan loopt het bezinksel in de big-end lagers. Of in het extreme geval blokkeert het bezinksel zelfs de smering van die lagers. Hier is dat laatste gelukkig nog net niet gebeurd. Hetzelfde probleem zagen we bij de BMW R67/3 restauratie.

Olieslingerplaat los

De olieslingerplaten zorgen voor centrifugale reiniging van de olie. Ze houden het vuil in de olie vast in de omgeslagen rand. Daarnaast zorgen ze ook voor de smering van de big-end lagers.

Deze voorste slingerplaat is losgebroken van de bevestigingsschroef. Hij rammelt daardoor rond de krukas. In het filmpje hierboven is te zien hoe los hij zit. 

BMW R50/2 oliepomp

Dit is hetzelfde onderdeel dat twee foto’s terug nog in het carter zat. Het ligt nu op z’n kop. Daardoor is mooi de minuscule oliepomp te zien die het motorblok van smering moet voorzien. De tandwieltjes van de oliepomp die in elkaar grijpen zijn klein. Ongeveer 25mm in diameter. 

Het is duidelijk dat dit oliepompje maar een geringe oliedruk opwekt. Lang stationair laten draaien van dit type motor is dan ook niet verstandig vanwege de beperkte smering.

Metaal tussen tandwiel

Op de foto een close-up van het stalen krukastandwiel. Er zit een stukje aluminium tussen de tanden. Het is mogelijk een stukje dat ergens in het carter is losgebroken en tussen de tandwielen terecht is gekomen. 

Het is maar klein (3mm) en zacht waardoor het precies tussen de tanden vast geperst is.

Dit hebben we al eerder gezien bij de restauratie van de BMW R67/3 maar toen is het oliepomptandwiel erdoor stukgedraaid.

Distributie is los 

De nokkenas met het aandrijftandwiel zijn verwijderd. Ook het oliepomptandwiel is van het asje losgemaakt. Beide tandwielen zijn van aluminium. Dat maakt de roterende massa aan de voorzijde wat lichter. 

Nu moet het stalen hoofdtandwiel van de krukas getrokken worden. Dan kan het voorste krukaslagerblok inclusief de tandwieloliepomp verwijderd worden. .

BMW R50/2 motorblok

Met het vliegwiel gedemonteerd zijn duidelijk de leksporen erop te zien. De zwarte strepen zijn sporen van de olie die vanuit de krukaskeerring lekte. Ook de behuizing achter het vliegwiel is flink nat.

Aan de distributiezijde ziet het er op het eerste gezicht beter uit. Lichte verontreiniging, maar wel alles in goede staat.

Cilinderkop schade

Zo te zien is er al eens een klep afgebroken en is die tussen de zuiger en de cilinderkop terecht gekomen. 

Na het schoonmaken en stralen van de cilinderkop was de schade goed zichtbaar. Niet fraai, maar gelukkig geen vitale delen van de cilinderkop beschadigd. De cilinderkoppen krijgen een geharde uitlaatklepzitting, nieuwe geleiders, nieuwe kleppen en klepveren.

BMW R50/2 Cilinders

Het plaatje waarom de cilinderlekkagetest zo beroerd uitpakte wordt steeds duidelijker. Hier op de foto de cilinderwand van één van de cilinders. De hoonsporen van een vorige revisie (datum in de zuigers geeft aan 1976) zijn nog aanwezig. De lengte strepen zijn geen goed nieuws. 

Er is geen andere keuze dan boren naar een overmaat, honen en nieuwe zuigers.

Zorgelijke zuigers 

De BMW R50/2 zuigers laten een flinke slijtage zien. Geen verrassing nadat we de cilinderlekkagetest hadden uitgevoerd.

Zoals er al eerder was besloten wordt alles vervangen. Dus nieuwe zuigers, zuigerveren, pistonpennen en de cilinders boren en honen. 

De kop is er af

Voor de koppen er af gingen hebben we de cilinderlekkagetest uitgevoerd. Die gaf aan dat het flink mis was. De meters stonden in het rood en dat is niet goed. Zowel langs de zuiger alsook langs de kleppen was lekkage waarneembaar.

Totale revisie dus maar dat was vooraf al besloten. Ook om de motor geschikt te maken voor loodvrije benzine. 

Stoterstangbuizen

Demontage van het motorblok. We beginnen met de cilinderkoppen en de cilinders. Normaal komen de stoterstangbuizen samen met de cilinder uit het carter. Hier blijft één van de buizen in het carter steken en dat betekent dat de passing in de cilinder niet helemaal goed is. 

Niet echt een probleem, want de olie voor de bovensmering van de tuimelaars loopt door de buizen rechtstreeks de kop in. Geen kans op lekkage dus. 

Drukgroep versleten

De drukgroep en de koppeling van deze BMW R50/2 zijn aan vervanging toe. Hoewel er nog wat leven in de koppeling zit, is het niet verstandig alleen een nieuwe koppelingsplaat te monteren. De drukgroep heeft flinke groeven en dat is slecht voor een nieuwe koppelingsplaat.  

Nieuwe drukgroep onderdelen worden weer gemaakt dus vervangen is in dit geval het beste. 

Overigens heeft de koppelingsplaat de datumstempel 9’64 en dat betekent dat voor deze motorfiets van 1965 dit nog de originele fabrieksfrictie is. Ongelofelijk!

Krukaskeerring lek

Het valt nog mee, maar traditiegetrouw is ook deze krukaskeerring lek. Het plasje olie bovenop het oliecarter verraadt dat. 

Dit is niet altijd zo makkelijk te zien als op deze foto. Als het motorblok in het frame zit ontneemt de versnellingsbak het zicht op deze olielekkage. 

Neem daarom bij aanschaf van een dergelijke BMW een zaklampje mee om even tussen versnellingsbak en motor te kijken. Lekkage is geen ramp en kan relatief eenvoudig gerepareerd worden. 

IJzerwerk naar coater

Traditiegetrouw een foto van alle dellen die naar de poedercoater gaan. Leuk om te zien maar ook een handig geheugensteuntje voor de poedercoater of alles terug geleverd wordt. 

Voor ons is het een mogelijkheid om te controleren of alles van deze BMW R50/2 weer compleet is.

Drap in de carburateurs

Een motorfiets lang stil laten staan met moderne benzine in de carburateurs en tank is vragen om problemen. 

De huidige benzine neemt water op en dat zorgt voor alle mogelijke ellende als roestvorming in de tank en aantasting van de vlotterkamers. Bij deze BMW R50/2 is het gelukkig nog niet zo ver maar ze moeten wel in het ultrasoonbad.

Gedeukte koplamp

Een deuk, dat kan gebeuren. Maar hij moet er wel uit. Want ook de koplamp wordt door de poedercoater weer perfect gemaakt. En dat kan alleen als het onderliggende materiaal strak is.

Gelukkig is het een simpele deuk die met het juiste gereedschap weer vlak is te maken.

Elektra nog prima

Het is een verademing als de elektra van een motorfiets nog in goede staat is. Dat kan in dit geval ook niet anders, want bij de eerdere restauratie is dit onder handen genomen. 

Toch komt er een nieuwe draadboom in de BMW R50/2. Die zijn weer goed verkrijgbaar en ook mooi naar origineel voorbeeld gemaakt.

Als je gaat voor een toprestauratie als deze, moet ook dit in orde zijn. 

BMW R50/2 standaard

Bij alle BMW’s die hier in restauratie zijn geweest mankeert wel iets aan de middenstandaard. Deze R50/2 is daarop geen uitzondering. in de bochten van de standaard zijn gaten gesleten en die zijn nu dicht gelast.  

Verder zijn er voetjes onder de standaard gelast waardoor de motor net even hoger en stabieler op de middenbok staat. 

 Henny van Donkelaar

Ook deze BMW R50/2 is ooit door voormalig BMW dealer Henny van Donkelaar geleverd. Donkelaar was lang een begrip aan de Vaartweg in Hilversum en deed ook onderhoud aan de BMW’s van de politie. De zaak zat in een voormalig winkelpand als showroom. De werkplaats was via een steeg naast het pand bereikbaar. In 2001 heeft Ruud van Uden, die het bedrijf na het overlijden van Henny van Donkelaar leidde, de zaak definitief gesloten. Dat blijkt uit dit krantenbericht. 

Andere BMW’s die hier gerestaureerd zijn en ook bij deze dealer vandaan kwamen zijn de R80/7 en de R51/3.

BMW R50/2 demontage

De BMW R50/2 is jaren geleden al eens gerestaureerd door de eigenaar. En die heeft dat zeer professioneel gedaan. Daardoor is de motor nu in prima staat. Waarom dan toch restaureren? Voortschrijdend inzicht. Nu worden zaken anders aangepakt. Technieken zijn verbeterd en het eindresultaat is daardoor mooier. Ook zijn veel originele onderdelen nu beter verkrijgbaar. 

Ook komt de lat nu hoger te liggen. De eigenaar wil perfectie. Waar mogelijk rvs bouten en moeren, en dan ook met gladde boutkoppen. Beter en mooier dan BMW hem ooit uit de fabriek liet rollen.