De BMW R80/7 heeft serieuze motorschade opgelopen. Aan het eind van het motorseizoen is de BMW op de snelweg met veel geratel tot stilstand gekomen. Geen beweging meer in te krijgen. Het motorblok maakte een uiterst gezonde indruk en liep als het spreekwoordelijke zonnetje. Wat kan er gebeurd zijn?
Startpogingen leverde een vlot ronddraaiende motor op die geen gekke geluiden produceerde maar weigerde om aan te slaan. Benzine? Check! Olie? Check! Vonk? Check! Na een korte inspectie hier in de werkplaats bleken er vitale mechanische functies uitgevallen. In één van de cilinders kwam geen zuiger meer omhoog en bij de andere cilinder functioneerden de kleppen niet juist. Dan beginnen er alarmbellen te rinkelen en naar het bleek niet onterecht. De BMW R80/7 heeft hier in het verleden een optische restauratie ondergaan. Dat is hier na te lezen. Daarbij is het motorblok niet gedemonteerd omdat het heel goed draaide en een zeer gezonde indruk maakte.
Eenvoudige constructie
Gelukkig is dit type BMW heel simpel opgebouwd zodat in korte tijd cilinderkoppen en cilinders zijn te verwijderen voor inspectie. De linker cilinder maar eerst omdat daar geen zuiger meer naar boven kwam. De kop en kleppen zien er nog prima uit. Tot zover niets aan de hand. Onder in de cilinder zit de zuiger een stukje gedraaid. Dus niet met de klepinhammen horizontaal. Dat betekent serieuze schade. Dan ook de cilinder er maar vanaf en dat gaat alleen met veel geweld. De oorzaak daarvan is een grote beschadiging aan de rand waarmee hij in het motorblok zit. Maar uiteindelijk is hij los en kan de zuiger eruit. De foto laat al zien dat er iets vreselijk mis is. 
De drijfstang is gebroken en er zijn stukken van de zuiger af. Geen wonder dat het op de snelweg een hels kabaal is geweest en gelukkig heeft het niet tot ongelukken geleid. Eén ding is nu wel duidelijk: de BMW R80/7 heeft serieuze motorschade!
Drijfstang gebroken
Een blik in het carter laat een zwaar gehavende krukas zien met een geamputeerd stompje drijfstang. Er zit niets anders op om het hele blok uit te bouwen en grondig te inspecteren. Opvallend is dat de gebroken drijfstang anders is dan degene die onbeschadigd is. Dat is op de overzichtsfoto net te zien. De kleur van de hele drijfstang is anders en niet door de warmte inwerking. En op de smalle zijkanten zit een naad die op de andere drijfstang niet zit. De onbeschadigde drijfstang is van het zelfde type dat we hier vaak tegenkomen in BMW motorblokken uit deze periode.
Bij verder demonteren begint het drama zich volledig te ontvouwen. 
Bij het uitbouwen van de nokkenas komt slechts de helft naar buiten. Die is dus ook gebroken. Maar een blik op het breukvlak laat zien dat er duidelijk twee kleuren zijn en dat duidt meestal op een oude en een nieuwe breuk. Het is dan ook niet ondenkbaar dat er al een zwak punt in de nokkenas zat dat uiteindelijk de geest gegeven heeft.
BMW R80/7 heeft serieuze motorschade
Dan de krukas eruit. De afgebroken drijfstang heeft zo op het eerste gezicht de wang van de krukas flink beschadigd. Als het restant van het big-end lager verwijderd is blijkt één lagerschaal helemaal weg te zijn en de ander zit aan de kruktap vast gesmolten. Een vastloper van het big-end van de voorste cilinder. Op de foto is goed het verschil te zien tussen de goede, glimmende en de bruinverbrande kruktap van de voorste cilinder. Daarop is het vast gesmolten restant van het lager te zien. Het verdwenen lager bleek als klein gehakte stukjes in de olie in de carterpan te liggen. Op de wangen van de voorste kruktap is goed te zien dat die heel heet geweest zijn.
Wat kan hier gebeurd zijn?
Het blijft gissen maar vast staat dat het big-end van de voorste cilinder is vastgelopen. Hoe dat heeft kunnen gebeuren is een raadsel. Alle oliekanalen in de krukas zijn open. Ook het voorste lager in de krukas dat in dezelfde olie circuit zit heeft geen schade. De zuiger van de desbetreffende cilinder is niet vastgelopen. Er zijn geen loopsporen in de cilinder of op de zuiger. Vast staat dat de drijfstang gebroken is. Dit alles leidt tot twee mogelijke scenario’s.
Rampscenario 1:
- De nokkenas breekt op een oude, beginnende breuk onder belasting op de snelweg.
- De voorste twee uitlaatnokken en een halve inlaatnok van de voorste cilinder blijven aangedreven via de nokkenasketting aan de voorzijde. De voorste cilinder blijft gewoon doorwerken.
- De achterste cilinder krijgt geen inlaatklepsturing meer en verricht dus ook geen arbeid meer.
- De achterkant van de nokkenas drijft ook de oliepomp aan en door het uitvallen daarvan valt de smering weg.
- De voorste cilinder blijft vermogen leveren terwijl het big-end lager geen smering meer krijgt.
- Uiteindelijk wordt dit lager zo heet dat het vast smelt en de drijfstang niet anders kan dan afbreken via de onderrand van de cilinder en het carter.
- Het restant van de drijfstang op de krukas loopt vervolgens tegen de nokkenas. Krassen bevestigen dit.
- Het restant slaat vervolgens ook de zuigerrok kapot en verdraaid daarbij de zuiger enigszins.
- Motor valt stil.
Rampscenario 2:
- Het big-end lager van de voorste cilinder krijgt om onbekende reden geen olie meer en loopt vast.
- Daardoor breekt de drijfstang en het resterende deel is te groot om door het carter te kunnen draaien.
- Dit restant slaat tegen de nokkenas (sporen zichtbaar) die daardoor breekt.
- Tegelijkertijd slaat het restant ook tegen de rok van de zuiger en dat geeft naast schade ook verdraaiing van de zuiger in de cilinder.
- De gebroken nokkenas heeft nog twee aangedreven uitlaatnokken en een halve inlaatnok.
- Voorste cilinder heeft nog wel klepsturing maar is fataal uitgeschakeld en doet niet meer mee.
- Achterste cilinder heeft nog wel inlaatklepsturing via de halve nok maar geen uitlaatklepsturing.
- Motor valt stil.
De vraag bij dit alles blijft wel waarom de nokkenas op een dik gedeelte midden op het loopvlak van een nok breekt. Waarom breekt hij niet op de veel dunnere plek waar het drijfstang restant tegenaan heeft geslagen? In ieder geval heeft de BMW R80/7 serieuze motorschade opgelopen. Misschien is er een andere oorzaak te bedenken op basis van de foto’s. Iedereen die een een andere theorie heeft op wat hier gebeurt is mag het zeggen! Gewoon even een reactie achterlaten op dit bericht.
Vaker gebeurd
Navraag leert dat motorblokken van de R80/7 wel vaker dergelijke vreselijke schade ondervinden. Tijdens de zoektocht naar vervangende onderdelen zei iemand na het verhaal aangehoord te hebben: “Oh, bedoel je zoiets?”, terwijl hij een krukas van een R80/7 liet zien waarvan delen van de contragewichten van de krukas hadden losgelaten en een ravage hadden aangericht in het blok. En dat is niet het enige verhaal.
Probleem opgelost
Inmiddels zijn alle beschadigde onderdelen aangeschaft en wordt het motorblok weer opgebouwd zodat deze nare ervaring achter ons gelaten kan worden. Binnenkort staat de BMW R80/7 er weer als vanouds bij. Alsof er niets is gebeurd.
Op deze website is een Interessant artikel te lezen over de werking van de boxermotor. Let vooral ook op de gebroken krukas.
Hallo,
Ik dacht dat de volgorde van de klepbediening als volgt is:
Voorste nok-uilaat L
2de nok – uitlaat R
3de nok – inlaat L
Laatse nok- inlaat R
Hierachter volgt de lagering en de oliepomp.
Persoonlijk vind ik dit een “te mooi” verhaal.
Als een zuiger niet meer mee doet mis je de helft van het vermogen. Een normaal BMW minnend mens stopt dan als het even mogelijk is om te kijken waat er loos is en rijd niet bonkend door op 1 pot zoals de these beschrijft.
Ervaring met oude volvo blokken (en youtube) leert dat je zonder oliedruk ongeveer 5 minuten volgas kan doorgaan totdat de zaak vast slaat.
Bovendien is er op de nokkenas geen vermoeiingsschade te zien (geen vermoeiings breuk)
Het zal dus geweest zijn:
1. olie kanaal naar voorste lager is / raakte verstopt. 2. Drijstang/lagerschade treedt op. Drijfstang breekt. 3. drijfstang mept gietijzeren nokkenas in tweeen, omdat drijfstang stuk tussen krikas en nokkenas klem komt. 4. Met de laatste slagen schraapt de krukas het losse zuiger hemd. 5.Alles staat stil.
Te doen: 1. kijken of de oliekanalen in de krukas doorlatend zijn/ zaten er spanen in ? 2. waren de olie kanalen door het blok goed vrij? 3. Hoe is/was de conditie van de oliepomp? 4. was het een originele nokkenas of een aftersale-nokkenas? Groeten Louis.
Mooie rapportage en goed verhaal over de oorsprong van de ravage denk ik. Wat ik me dan afvraag: welke les is er geleerd uit dit geval?
Hans, een krukas van een R80/7 is gelijk aan een krukas van een R50/5 van 1970 t/m een R100R van 1995, ook de drijfstangen en glijlagers zijn hetzelfde. Dan zouden alle krukassen van 1970 t/m 1995 dus ook slecht zijn, en niet alleen die van een R80/7 ?, dat kan ik moelijk geloven. Ik zit zelf meer te denken aan een oliekanaal wat eventueel dichtgespoten is tijdens het koudijsstralen / reinigen, en dat dat oliekanaal later niet weer ( goed ) schoongemaakt is, daar door heeft de krukas geen of te weinig olie gehad voor koeling en smering, waar door waarschijnlijk deze schade is opgetreden. Dat deze schade door een oliegebrek is onstaan lijkt mij persoonlijk wel duidelijk. Stralen en reinigen van motoronderdelen met allerlei technische middelen is mooi, maar goed schoonmaken ( ook inwendig ) is nog mooier.
Hallo Jan,
Hartelijk dank voor je uitgebreide reactie! Je hebt volkomen gelijk dat na stralen zo’n blok weer brandschoon moet zijn om problemen te voorkomen en dat gebrek aan smering hier de schade heeft veroorzaakt. Misschien was ik wat onduidelijk in het bericht, maar van stralen is hier geen sprake geweest. Evenmin gaat het hier om de krukas die de aanzet tot de problemen heeft gegeven, maar is het de nokkenas die gebroken is op een oude breuk/zwakte in het materiaal. Breuk van de nokkenas schakelt direct de oliepomp uit en dus ook de smering. Het meest belaste onderdeel gaat er vervolgens als eerste aan en dat was hier het bigendlager van de voorste (linker) zuiger die volop aan het werk was, terwijl de achterste (rechter) zuiger door het ontbreken van klepsturing geen arbeid meer verrichtte en dus onbelast meegedraaid werd. Inspectie van het complete olietraject heeft geen enkel geblokkeerd kanaaltje opgeleverd, ook niet in de krukas. Daarom hou ik voorlopig vast aan de volgorde van de gebeurtenissen zoals in het bericht staat. Mocht je ooit in de buurt zijn en je vindt het leuk, dan ben je van harte uitgenodigd om de beschadigde onderdelen zelf te komen bekijken.
wat ik mij afvraag Hans, het motorblok zag er zo fantastisch mooi uit na de restauratie.
Blijft dat intact of moet daar ook aan gesleuteld worden?
Het hele motorblok ligt uit elkaar om alle onderdelen die op de foto’s staan eruit te kunnen krijgen. Als alles straks weer piekfijn in elkaar zit, kun je niet zien dat er iets gebeurd is. Een heleboel werk dus om uiteindelijk geen zichtbare verandering te maken.